امروز در تدریس مجازی قرار بود معنا و مفهوم آیات آغازین سورة حشر را توضیح دهم. این درست است که هر بار انسان و در شرایط متفاوت با آیات قرآن مواجه می‎شود، مفاهیم جدید، نیکو و متناسب با شرایطش فهم می‎کند. امروز خداوند را در آیات آغازین سورة حشر ظالم معرفی کردم برای این‎که بتوانم بیان بهتری داشته باشم. البته خدای سبحان در نظر من ظالم نبود و نیست، اما اعوذ بالله من الشیطان الرجیم را دیر گفتم. عجب تجربه‎ای بود، یک‎باره مغزم توقف کرد و نتوانستم آیه‎ای را که معنایش آسان است، توضیح دهم. خدای ظالم ابتدای سوره خوب مرا گوشمالی داد.

سَبَّحَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ (1) خدای سبحان، خدایی که مبرا از هر نقص است، پس ظالم نیست، فقط نفوذناپذیر و حکیم است.

هُوَ الَّذي أَخْرَجَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مِنْ دِيارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ … خداوند یهودیان بنی‎نضیر را در اولین حرکت دسته‎جمعی مسلمانان از خانه و کاشانه‎شان اخراج می‎کند. سؤال شبهه‎ناک من این بود که خداوند چرا در حق اهل کتاب ظلم کرد که این‌همه سال اورا کم و بیش عبادت نموده و به سرزمین پیامبر خاتم صلی‎الله‎علیه‌وآله آمده بودند که اورا درک نمایند، قلعه‎های مستحکم ساخته و آن سرزمین را آباد کرده بودند. آیا این ظلم نیست که خداوند آن‎ها را آواره کند و اموالشان را به مسلمانانِ تازه از راه‎رسیده بدهد؟

وَ لَوْ لا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ (3)

ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ الْعِقابِ (4)

خداوند در آیة چهارم پاسخ پرسش شبهه‎ناک مرا می‎دهد: کسی‎که با خدا و رسولش مخالفت کند، خداوند در حق او شدید العقاب است. پس وقتی یهود بنی‎نضیر را از صفحة روزگار محو نمی‎کند و آنان را با عذاب استئصال مجازات نمی‎نماید و در عذاب دنیایی آن‎ها تخفیف قائل می‏شود و به ترک وطن اکتفا می‎کند، در حق آن‎ها ظلمی ننموده است. این سنت خداست که گاهی با تنبیه و گاهی نیز با تشویق آدمی را هدایت می‎کند.

و سؤال دیگر من که نمی‎خواهم پاسخش بدهم این است: آیا خون بشر عصر جدید رنگین‎تر از خون میلیون‎ها انسانی است که از اول تاریخ تا پیش از این زیسته‎اند؟ آن‎ها عذاب شوند و این‎ها نه؟ سنت عذاب‌های دنیایی خداوند در عصر آخرالزمان جاری نمی‌شود؟ بشر عصر جدید دور از خدا بشود، خدا را بکشد، خدا را صرفا ناظر بداند، بنشیند و خدا بر سرش دست بکشد، خودش را در نماز به جای خدا به خلق الله قالب کند، بنشیند و سجدة دیگران را بر خودش ببیند و همگام با شیطان کِیف کند، حج ابراهیمی را از مکة مکرمه به بیابان‎های آن‌سوی شهر بیاورد و خدا را استهزاء نماید،  دست در دست دشمنان خدا مردمان مظلوم را بکشد و خونشان را بر زمین جاری نماید و خود را متمدن‎تر از گلادیاتورهای عصر باستان بشمارد، اما خدا ارحم الراحمین باشد، می‎شود آیا؟ یک پاسخ کوتاه: نمی‎شود. خدای ارحم الراحمین خودش را به خاطر تفریح و سرگرمی شدید العقاب نخوانده است.  می‎توانم کرونا را با تمام فرصت‎های هدایتی‎اش یک بلای شدید العقاب همراه با تخفیف از جانب خدا بدانم.

در فیلم‎های قدیمی بارها دیده‎ایم و در سرگذشت گذشتگان، چه حقیقی و چه تخیلی، بارها خوانده‎ایم که وقتی کسی به سفر می‎رفته و در راه فوت می‎کرده، در عصری که آدم‎ها با اسب و شتر مسافرت می‎کردند، همراهان او در همان‎جایی که فوت می‎شده، دفتنش می‎کردند. شاید به همین دلیل باشد رساله‎های عملیه احکام کفن و دفن را نیز می‎آموزند که اگر کسی با جسدی مواجه شد مثل نماز واجب، کفن و دفن را واجب بداند و متوفی را با آداب شرعی دفن نماید. همیشه برایم سؤال بود که مگر می‌شود انسان در مراسم خاک‎سپاری پدرش، مادرش، فرزندش نباشد. #تمدن بشری که آدم‎ها را با آمبولانس از شهری به شهری دیگر جابه‎جا می‎کند یا حتی با هواپیما از کشوری به کشور دیگر، به من آموخه است که هرطور شده آدم‎ها باید در خاک‎سپاری عزیزانشان باشند.

امروز #کرونا کاری کرده که #تمدن بشری جلویش زانو زده و به حال نزار خویش های‎های می‎گرید. طوری شده است کسی نمی‎تواند در خاک‌سپاریاقوامش  شرکت کند، گاهی حتی فرزندان نمی‎توانند و با با مشقت می‎توانند پدران و مادرانشان را به سرای باقی بفرستند. چه بسا افراد نمی‎توانند برای خاک‎سپاری عزیزانشان به شهرهای دیگر بروند. #تمدن بشری با ماشین‎های مدرن در مقابل کرونا زانو می‎زند و با حالی زار در این روزهای سخت و در تنهایی اشک می‎ریزند. آیا این به معنای بازگشت به سوی خدا نیست؟ خدایی که انسان را و مجموعة هستی را خلق نموده و عقل شریف را به او داده که خدایش را بشناسد نه آن‎که وقتی تکنولوژی را کشف کرد خدا را بنده نباشد. کمی تفکر و تعقل لازم است.

بزرگ‌ترین عذاب‌های آخرالزمان شاید اضطراب و استرس ناشی از شنیدن خبرهای بد باشد. ماجرای جنگ‌های غرب آسیا هنوز ادامه دارد، شمال آفریقا زیر بار سلطه می‌لرزد، شاخ آفریقا بیمار است و کشمیر در تب و تاب. یک‎باره خبری می‌رسد که صدر و وسط و ذیل اخبار رسانه‌ها را به خودش مشغول می‌کند؛ نوع جدیدی از آنفلواآنزا به نام کووید19 ناشی از #کروناویروس در میان کشورهای جهان شیوع پیدا کرده است. این خبر آن‌قدر مردم را می‎ترساند که صدای اشک‌های زنان و مردان و کودکان هندی را نمی‌شنوند؛ افرادی که از ترس و هراس به خود می‌لرزند. در میان غم #کرونا غم‌های دیگر عالم را فراموش نکنیم؛ غم بازی‌های جبهه کفر و سهم‌خواهی او از منابع هستی به قیمت خون مسلمانان.
اللهم عجل لولیک الفرج