شیطان در غل و زنجیر

سؤالی دارم که پاسخش را می‌دانستم، اما در ماه مبارک رمضان پاسخش برایم آشکارتر شد. سؤال: آیا اگر شیطان در عالم خلقت حضور نداشت که انسان را وسوسه کند، انسان گناه نمی‌کرد؟ اگر ابلیس آدم و حوا را به خوردن درخت ممنوعه ترغیب نمی‌کرد، ایشان از آن درخت نمی‌خوردند و نسل بشر به زمین کوچ نمی‌نمود؟

پاسخ سؤال، البته واضح است. انسان با اختیار خویش در زمین زندگی می‌کند و ظرف زمین که عالم ماده است، انسان را در معرض خوبی و بدی قرار می‌دهد. انسان برای این‌که خوب یا بد را انتخاب کند به شیطان نیاز ندارد، او تنها انسان را برای انتخاب بدی ترغیب می‌کند.

آدم و حوا نیز اگر از درخت ممنوعه نمی‌خوردند، به زمین کوچ می‌کردند و سختی‌های زمین را تجربه می‌کردند، زیرا هدف خلقت انسان در ظرف زمین محقق می‌گردد.

در ماه مبارک رمضان پاسخ این سؤال را بهتر می‌توان درک کرد. این‌که خداوند می‌فرماید: شیطان را در ماه رمضان در غل و زنجیر می‌کند، حقیقتی است انکارنشدنی، خداوند که کذب نمی‌گوید، او خیر مطلق است. اما آیا انسان در ماه رمضان، هنگام روزه غیبت نمی‌کند یا نماز اول وقت را به تأخیر نمی‌اندازد یا سوءظن ندارد؟ شیطان در غل و زنجیر که نمی‌تواند کسی‌را وادار به گناه کند یا در او میل به گناه ایجاد نماید، این حضور انسان در میان خیر و شرّ عالم ماده است که اورا تشویق به ارتکاب فعل حرام می‌کند.

کاش حالا که شیطانی نمی‌تواند از چند جهت وسوسه کند، میل به گناه را در خود بکشیم که بعد از ماه مبارک نیز ابلیس را با تمام لشکرش، با خنّاس و نفّاثاتش روسیاه و عصبانی کنیم. کاش بتوانیم شیطان را در میان وسوسه‌هایش تنها بگذاریم.

#خنده‌ی شیطان

من از پس پرده‌ی تاریخ یواشکی به جایی می‌نگرم که حزن و اندوهش در امروزِ تاریخ سایه افکنده است. من کسی‌را می‌بینم که اهل و عیال و دوستانش را برداشته و به‌سوی سرزمین وحی می‌شتابد. من کسی‌را می‌بینم که در سرزمین وحی سر به آسمان بلند و اشک به چشم، بندگی معبود می‌کند و برای امروز تاریخ، میراث برجای می‌گذارد.

من هنوز یواشکی پشت تورق حافظه‌ی تاریخ کسی‌را می‌بینم حج نکرده، سربازان اندکش را برمی‌دارد و می‌رود تا می‌رسد به‌جایی که نینوایش می‌خوانند. تاریخ! مخاطب من تویی، چگونه توانستی سخت‌ترین لحظات برترین بنده‌ی خدا را ثبت کنی. چگونه توانستی نیم‌روزی پشت به مخدّه بنشینی و مشک پاره‌شده‌ی علم‌دار را بنویسی، فریاد یا اخای اورا، ازدست‌دادن چشمانش، بازوانش و رفتنش را.

تاریخ گاهی فکر می‌کنم ننگت باد چگونه توانستی شش‌ماهه را ببینی که خونش فواره می‌زند و بنویسی. گاهی فکر می‌کنم شرمت باد از این‌‌همه نوشتن‌هایت. اما نه، تاریخ! حافظه‌ی تو ابدی‌ترین لحظات خودش را ثبت کرده تا امروز از من اشک بگیرد که بعد به‌خاطر همین اشک‌ها به بهشت بروم.

آیا شعار هل من ناصر ینصرنی آن‌روز حسین از امروز چون منی فقط اشک می‌خواهد، از من تکرار شعار دیروز و اشک امروز می‌خواهد، شعار آن‌روز حسین از امروز من، تاریخ! فقط شعر می‌خواهد، زیارت چندین و چندین‎باره می‌خواهد؟

من فکر می‌کنم شعار دیروز حسین از سرزمین خون و عشق از امروز من شعور هم می‌خواهد، اشک بر سر بهشت نمی‌خواهد، از اشک‌های بر سر بهشت من جرعه‌ای آب برای مادرانِ جوان ازدست‌داده‌ی امروز می‌خواهد،

جوانان بهشتی دیروز دشت نینوا از اشک‌های من جرعه‌ای آب برای حجاب‌های ازدست‌رفته و نمازهای نخوانده می‌خواهد. مادران خیمه‌سوزان‌دیده‌ی دیروز از اشک‌های امروز من خیمه‌سوزی دشمن امروز می‌خواهد که از نینوا به این طرف دیگر حیا نمی‌کند و همین طور خون بر زمین می‌پاشد.

حافظه‌ی تاریخ مخاطب من تویی، که چگونه پابه‌پای تاریخ می‌دوی و بی‌حیایی بعد از نینوا را می‌بینی و می‌نویسی. تاریخ! تو و آن حافظه‌ی بزرگت چگونه خورشید را دیدی و نیزه، حسین را دیدی و شمشیرهای آخته، شیرخواره دیدی و خون پاشیده‎شده به آسمان، دختر ابوتراب دیدی و انتظار خون پاشیده بر زمین.

تاریخ! اشک تو کجاست وقت شیهه‌ی اسبان بر بدن پاکان، وقت صدای بلند طبل و گریه‌ی پر از ترسِ کودکان. تاریخ! تو هم گریه کردی وقت ناامیدی بر سر آب و فریاد یا اخاه، تو هم گریه کردی وقت تیزی خنجر و سینه‌ی ستبر خورشید، وقت بی‌حیایی سواران و چشم نگران خورشید، وقت فروافتادن روبنده‌ی پاکانِ دختران، وقت … .

تاریخ! تو هم گریه کردی یا نه فقط ایستادی و گاهی هم نشستی و برای اشک‌های امروز من توشه چمع کردی فقط؟ اما من امروز برای قاه‌قاه دیروز شیطان و رقص شادی او به‌خاطر سقوط نفس آدمی و بی‌اعتباری نمازهای درِ خانه‌ی خدا می‌گریم، که خون دیروز خورشید بر پهنه‌ی دیروز آسمان، امروز از من فقط اشک از سر درد نمی‌خواهد، که هنوز خورشید نگران همان قاه‌قاه ابلیس است بر پهنه‌ی آسمان.